سیامک نامدار

آسیب شناسی مراکز خرید در ایران

مراکز خرید به عنوان قلب تپنده‌ی بسیاری از شهرها، نقش مهمی در اقتصاد و زندگی اجتماعی ایفا می‌کنند.
در سال‌های اخیر، شاهد رشد چشمگیر مراکز خرید بزرگ در ایران خصوصا شهرهای بزرگ بوده‌ایم. اما در عین حال، برخی از این مراکز با چالش‌های جدی روبرو شده و نتوانسته‌اند به موفقیت مورد انتظار دست یابند.
موفقیت یک مرکز خرید به عوامل مختلفی بستگی دارد و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت کارآمد و توجه به نیازهای مشتریان است.
مراکز خرید برای بقاء و موفقیت در دنیای امروز باید خود را با تغییرات بازار و نیازهای مشتریان وفق دهند. با اتخاذ راهکارهای نوآورانه و تمرکز بر تجربه مشتری، مراکز خرید می‌توانند به عنوان مقاصد جذاب و پویا برای مردم باقی بمانند.

چرا برخی از مراکز خرید بزرگ در ایران با شکست مواجه شده اند؟

1.عدم وجود مطالعات راهبردی قبل از ساخت

وجود اشکالات بنیادی و ساختاری و
نداشتن درک مناسب از یک مرکز خرید بدلیل غدم وجود مطالعات راهبردی و عدم حضور مشاور استراتژیک در کنار کارفرما برای تصمیم گیری سنجیده و متناسب نیاز ، درفاز تصمیم گیری :
* بارگذاری غلط روی زمین (چه کاربری مناسب یک زمین است ؟)
* نقص های فنی در طراحی و ساخت
برای مثال کارفرما جند سال بعد از زاه اندازی متوجه شده که بارگذاری مرکز خرید روی زمینش بظور کل از اساس اشتباه بوده است.
و یا متوحه شده طراحی و ساخت فعلی متناسب یک مرکز خرید نیست

2. تکثیر بیش از حد مراکز خرید
* اشباع بازار: افزایش بی‌رویه تعداد مراکز خرید، به ویژه در شهرهای بزرگ، باعث اشباع بازار شده است. این امر رقابت شدیدی را بین مراکز خرید ایجاد کرده و سهم هر یک را کاهش داده است.
* کاهش قدرت خرید: با توجه به شرایط اقتصادی کشور و تورم، قدرت خرید مردم کاهش یافته و بسیاری از افراد تمایل کمتری به خریدهای لوکس و غیرضروری دارند.
* محل نامناسب: برخی از مراکز خرید در مکان‌هایی ساخته شده‌اند که دسترسی به آن‌ها دشوار است یا از نظر تجاری پتانسیل کافی ندارند.

3. عدم برنامه‌ریزی دقیق و استراتژی مناسب
* عدم تنوع فروشگاه‌ها : برخی از مراکز خرید تنوع کافی از فروشگاه‌ها و برندها را ندارند و نمی‌توانند نیازهای متنوع مشتریان را برآورده کنند.
* عدم جذابیت کافی: بسیاری از مراکز خرید فاقد جذابیت محیطی و رفتاری هستند و نتوانسته‌اند تجربه های جذابی را برای مشتریان فراهم کنند.
* عدم توجه به سلیقه مشتریان: عدم توجه به سلیقه و نیازهای مشتریان، باعث کاهش رضایت‌مندی آن‌ها و در نتیجه کاهش مراجعه به مرکز خرید می‌شود.
* عدم برنامه‌ریزی مناسب برای جذب مشتری: برخی از مراکز خرید، برنامه‌های بازاریابی و تبلیغاتی مناسبی برای جذب مشتری ندارند.
* عدم ارائه خدمات مناسب: ارائه خدمات نامناسب مانند پارکینگ، سرویس بهداشتی و راهنمایی، باعث نارضایتی مشتریان می‌شود.
* مشکلات دسترسی : دسترسی نامناسب به مرکز خرید، از جمله مهمترین عوامل موفقیت یک مرکز خرید است که باید برای بهبود آن برنامه ریزی کرد.
* مشکلات پارکینگ : صعب العبور بودن پارکینگ ، نبود پارکینگ کافی و هزینه بالای پارکینگ ، از جمله عواملی هستند که مشتریان را از مراجعه به مرکز خرید منصرف می‌کنند.
* عدم توجه به نیازهای محلی: برخی از مراکز خرید به جای توجه به نیازها و سلیقه‌های مشتریان محلی، بر روی جذب برندهای بین‌المللی تمرکز می‌کنند که ممکن است مورد استقبال قرار نگیرند.
* رقابت با مراکز خرید آنلاین: مراکز خرید آنلاین با ارائه تنوع بیشتر، قیمت‌های رقابتی و امکان خرید آسان، رقیب جدی برای مراکز خرید فیزیکی محسوب می‌شوند.
* چیدمان صنوف نامناسب : طبقه بندی و چیدمان فروشگاه ها و سیرکوله نا مناسب و غیر اصولی مراجعه کنندگان .
وجود یک گلدان در جای مناسب یا نامناسب در موفقیت پروژه موثر است.
*رفتار نامناسب کارکنان : رفتار کارکنان بهره برداری و فروشندگان در موفقیت مرکز خرید موثر است.

4. چالش‌های اقتصادی
* نوسانات ارزی: نوسانات شدید نرخ ارز، باعث افزایش قیمت کالاها و کاهش قدرت خرید مردم شده است.
* تحریم‌ها: تحریم‌های اقتصادی، تأمین کالاهای مورد نیاز مراکز خرید را با مشکل مواجه کرده و به کاهش تنوع محصولات منجر شده است.

5. مدیریت ناکارآمد

* انتصاب غلط مدیران : استفاده از آقا زاده ها (فرزندان) و وابستگان ، بجای مدیران کارآمد لایق و شایسته .
این افراد از دانش و تجربه کافی برخوردار نیستند و انگیزه ای هم ندارند چون خود را صاحب همه چیز میدانند دیسیپلین ندارند به اصول و قوانین پایبند نیستند و پروسه مسیر موفقیت بطور کلی برای آنها مسخره و نامفهوم است. و اگر در موارد نادر این افراد انگیزه برای یادگیری و پایبندی به اصول را بخواهند یاد بگیرند فرصت های طلایی از دست رفته است.
نمونه بارز این نوع مدیریت غلط ، مدیریت کشور است که استفاده از افراد وابسته و فرزندان اشخاص با نفوذ کشور ، را به تنگنا برده است.
* عدم وجود مشاور استراتژیک : بدلیل نوین بودن این خدمات عالی و تکنولوژیست ، برای اغلب مدیران این عامل حیاتی هنوز ناشناخته است. لذا عملکرد آنها با مدیرانی که این موضوع را زودتر فهمیده و درک درستی از مشاور استراتژیک دارند و او را در کنار خود د ارند . اصلا قابل مقایسه نیست. و انها را بشدت عقب انداخته است و رقبا گوی سبقت را برده اند.
این مدیران هرروز متعجب تر میشوند و این سوال را از خود میکنند چرا فلان مرکز خرید موفق است و مرکز خرید ما موفق نیست ؟

6. تغییر الگوی مصرف
* رشد تجارت الکترونیک: گسترش تجارت الکترونیک و خرید آنلاین، سهم بازار مراکز خرید سنتی را کاهش داده است.
* تغییر سبک زندگی: تغییر سبک زندگی مردم و روی آوردن به تفریحات و سرگرمی‌های دیگر، باعث کاهش جذابیت مراکز خرید به عنوان تنها مکان تفریحی شده است.

راهکارهای بهبود وضعیت مراکز خرید

*مشاور استراتژیک : همراه کردن یک مشاور استراتژیک باخود.
* تیم مدیریت کارآمد : شامل مدیران و دریافت مشاوره مقطعی از مشاورین حوزه های مختلف
* تغییر رویکرد: مراکز خرید باید از رویکرد صرفاً تجاری به سمت ارائه خدمات متنوع‌تر و ایجاد فضایی برای تعامل اجتماعی حرکت کنند.
مراکز خرید باید به جای تمرکز صرف بر فروش کالا، بر ایجاد تجربیات منحصر به فرد برای مشتریان تمرکز کنند. این تجربیات می‌تواند شامل رویدادهای فرهنگی، تفریحی، آموزشی و حتی فضاهای کار اشتراکی باشد.
* توجه به نیازهای مشتریان: مراکز خرید باید با انجام مطالعات بازار، نیازها و سلیقه‌های مشتریان را شناسایی کرده و بر اساس آن برنامه‌ریزی کنند.
* تنوع‌بخشی به خدمات: ارائه خدماتی مانند سینما، رستوران‌های متنوع، سالن‌های ورزشی و فضاهای تفریحی برای کودکان، می‌تواند جذابیت مراکز خرید را افزایش دهد.
* استفاده از فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین مانند اپلیکیشن‌های موبایل، پرداخت‌های الکترونیکی و سیستم‌های هوشمند، می‌تواند تجربه خرید مشتریان را بهبود بخشد.
* همکاری با برندهای معتبر: همکاری با برندهای معتبر و شناخته شده، می‌تواند به جذب مشتریان بیشتر کمک کند.
* برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری: برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری، می‌تواند به جذب مشتریان و ایجاد فضایی زنده و پویا در مرکز خرید کمک کند.
* تاکید بر برندهای محلی و صنایع دستی: حمایت از برندهای محلی و صنایع دستی می‌تواند به مرکز خرید هویت و جذابیت بیشتری ببخشد و مشتریان را به سمت خرید محصولات منحصر به فرد ترغیب کند.
* توسعه خدمات ارزش افزوده: ارائه خدمات ارزش افزوده مانند سالن‌های زیبایی، باشگاه‌های ورزشی، مراکز درمانی و... می‌تواند به افزایش ماندگاری مشتریان در مرکز خرید کمک کند.
* استفاده از فناوری‌های نوین: استفاده از فناوری‌های نوین مانند واقعیت مجازی، واقعیت افزوده و هوش مصنوعی می‌تواند تجربه خرید مشتریان را بهبود بخشیده و آن‌ها را به مرکز خرید جذب کند.
* ایجاد جوامع آنلاین: ایجاد جوامع آنلاین و تعامل با مشتریان از طریق شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به افزایش وفاداری مشتریان و ایجاد ارتباط عمیق‌تر با آن‌ها کمک کند.
* توجه به پایداری و مسئولیت اجتماعی: تمرکز بر پایداری و مسئولیت اجتماعی می‌تواند به بهبود تصویر مرکز خرید در نزد مشتریان کمک کرده و آن‌ها را به حمایت از آن ترغیب کند.
* همکاری با کسب‌وکارهای کوچک و محلی: همکاری با کسب‌وکارهای کوچک و محلی می‌تواند به تنوع بخشیدن به محصولات و خدمات ارائه شده در مرکز خرید کمک کرده و از طرفی به رشد اقتصاد محلی نیز کمک کند.
* آموزش کارکنان و فروشندگان
*رفتن به سمت مراکر تخصصی
* Reform : بازنگری در پتانسیل مرکز خرید و بارگزاری مجدد با رعایت اصول و استاندارد های مرکزخرید منطقه ای ، مرکز خرید فرا منطقه ای و مرکز خرید ملی که هر یک تعریفی خاص خود را دارد.

سیامک‌نامدار - مشاور استراتژیک ساختمان و املاک
استفاده بادکر و اطلاع نویسنده بلامانع می باشد.

مقالات مرتبط :

کلمات کلیدی :

مال ، mall ، شاپینگ مال ، shopping mall, آنلاین شاپ online shop , مرکز تجاری